Zmiany w podatkach 2022: dobrodziejstwo czy likwidacja MSP

Zmiany w podatkach 2022, które wprowadza Polski Ład dotyczą przede wszystkim osób fizycznych. Zdaniem Ministerstwa Finansów ich celem jest stworzenie bardziej sprawiedliwego systemu podatkowego.

Z deklaracją ogłoszoną przez Ministerstwo Finansów (MF) polemizują przedsiębiorcy, twierdząc, że w wyniku wprowadzonych lawinowo zmian upadać będą mikro i mali przedsiębiorcy. A to właśnie oni w przeważającej części tworzą PKB.

Zapowiedziany przez MF bardziej sprawiedliwy system podatkowy ma być zrealizowany za pomocą następujących instrumentów:

• podwyższenie kwoty wolnej od podatku;
• zmiana podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i likwidacja odliczenia składki zdrowotnej od podatku;
• wprowadzenie ulgi dla klasy średniej;
• opodatkowanie sprzedaży aut wykupionych z leasingu.

Zmiany w podatkach 2022 to wyższa kwota wolna od podatku

Polski Ład podniósł kwotę wolną od podatku dochodowego z 8000 do 30.000 zł dla podatników obliczających podatek według skali podatkowej. Podniósł równocześnie próg dochodów 85.528 do 120.000 zł, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku.

Zdawać by się mogło, iż jest to zmiana w dobrym kierunku, gdyby nie to, co wydarzy się w rozliczeniach z fiskusem po przekroczeniu magicznego pierwszego progu dochodów. Otóż, gdy tak się stanie, podatnik będzie musiał zapłacić wyższy podatek bez uwzględniania pierwotnie zastosowanej kwoty wolnej od podatku.

Powiązanie składki zdrowotnej z formą opodatkowania

Zmiany w podatkach 2022, które wprowadził od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład, spowodowały, że kwoty składki zdrowotnej nie odlicza się od należnej zaliczki na podatek, co oznacza, że staje się dodatkowym podatkiem. Jej wysokość zależy od formy opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej.

Przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej na zasadach ogólnych

Wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% dochodu bez możliwości odliczenia jej od podatku.

Gdy w danym miesiącu dochód nie wystąpi (koszty przewyższą przychody), jej wysokość wyniesie 270,90 zł. Podstawę jej naliczenia stanowić będzie płaca minimalna określona na 2022 r. w wysokości 3.010,00 zł brutto.

Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym

W przypadku przedsiębiorców opłacających 19% podatek wysokość składki zdrowotnej ma wynosić 4.9% dochodu. Zgodnie z zapisami ustawowymi również dla tej grupy podatników kwota ta stanowi dodatkowe obciążenie podatkowe, gdyż nie można odliczyć jej od zaliczki na podatek dochodowy.

Analogicznie jak w przypadku zasad ogólnych, brak dochodu w danym miesiącu skutkować będzie zapłatą składki zdrowotnej w kwocie 270,90 zł.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Zgodnie z zapisami ustawy wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od 2022 r. wynosi 9% podstawy wymiaru i zależy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz wysokości przychodów osiąganych przez przedsiębiorcę. Wysokość składki zdrowotnej wynosi zatem odpowiednio około:

• 320 zł miesięcznie – podstawa wymiaru to 60% przeciętnego wynagrodzenia przy przychodach rocznych nie przekraczających kwoty 60.000 zł;
• 533 zł miesięcznie – podstawa wymiaru to 100% przeciętnego wynagrodzenia przy przychodach rocznych przekraczających 60.000 zł, ale nie wyższych niż 300.000 zł;
• 959 zł miesięcznie – podstawa wymiaru to 180% przeciętnego wynagrodzenia przy przychodach rocznych ponad 300.000 zł.

Taki system naliczania składki zdrowotnej skutkuje koniecznością dopłat do ZUS po przekroczeniu danego progu przychodów w ciągu roku. W praktyce wygląda to tak:

• w styczniu obliczono składkę od 60% przeciętnego wynagrodzenia
•  od kwietnia zapłacono składkę od 180% w związku z przekroczeniem progu 300.000 zł.

Skutek „dodatkowy” przekroczenia progu to obowiązek do dopłaty różnicy pomiędzy składką jaka byłaby należna, gdyby od początku roku potrącano ją od 180% podstawy wymiaru, a sumą faktycznie zapłaconą.

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej dokonywane będzie w terminie miesiąca od złożenia PIT-28.

Karta podatkowa

Ta forma opodatkowania dotyczy wyłącznie podatników (i to nie wszystkich), którzy opłacali kartę podatkową w 2020 r. Od 1 stycznia 2022 r. nowi podatnicy nie mogą już składać wniosku o zastosowanie tej formy opodatkowania.

Wysokość składki zdrowotnej dla podatników rozliczających się w oparciu o kartę podatkową wynosi 9% minimalnego wynagrodzenia.

Zmiany w podatkach 2022 wprowadzają ulgę dla klasy średniej

Ustawą Polski Ład od 2022 r. wprowadzono tzw. ulgę dla klasy średniej (art. 26 ust 1, ust 4a-4c, ust 6 g PIT). Ma ona rekompensować podatnikom o niskich dochodach negatywne skutki (straty) spowodowane zniesieniem możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Dotyczy ona osób osiągających przychody z:

• szeroko pojętego stosunku pracy,
• pracy nakładczej,
• spółdzielczego stosunku pracy,
• działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia działalności (z wyłączeniem z tych kosztów zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne).

Ulga ta dotyczy osób, których przychody ze stosunku pracy mieszczą się w przedziale od 68.412 zł do 133.692 zł rocznie. Miesięcznie jest to kwota od 5.700 do 11.140 zł – co oznacza, że skorzysta z niej większość pracowników sektora prywatnego.

To samo dotyczy mikro przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, gdzie dochody są niewielkie (np. szewc).

Do ustalenia wymiaru ulgi dla klasy średniej Polski Ład podaje następujące algorytmy:

• (A x 6,88% – 4566 zł) 0,17 dla A z przedziału (68.412 -102.588)
• (A x (-7,35) + 9829 zł) 0,17 dla A z przedziału (102.589-133.692)

Gdzie A to suma przychodów, które podatnik w roku podatkowym uzyskał z:

• pracy najemnej podlegających opodatkowaniu według art. 27;
• działalności gospodarczej pomniejszona o koszty prowadzenia działalności.

Pracownicy mogą korzystać z ulgi już na etapie miesięcznego obliczania zaliczek na podatek, a następnie przy obliczaniu podatku rocznego. Przedsiębiorcy nie mają takiej możliwości – co oznacza, iż mogą skorzystać z ulgi po zakończeniu roku.

Chcąc uzmysłowić, na czym ta ulga polega, posłużę się przykładem

Przykład 1

Pracownik w I/2022 – przychód brutto 6.000 – ulga przysługuje

II/2022 – przychód brutto 11.140 – ulga przysługuje

III/2022 – przychód brutto 15.000 – ulga nie przysługuje

IV/2022 – przychód brutto 4.000 – ulga nie przysługuje

V/2022 – przychód brutto 5.000 – ulga nie przysługuje

VI-X/2022 – zasiłek chorobowy 25.000 – ulga nie przysługuje

XI/2022 – przychód brutto 5.500 – ulga nie przysługuje

XII/2022 – przychód brutto 10.000 – ulga przysługuje

Jakie z przytoczonego przykładu płyną wnioski?

Ponieważ pracownik tylko w 3. miesiącach skorzystał z ulgi (pomniejszenie podatku), co stanowi przychód w kwocie 27.140 zł, tym samym na koniec roku będzie musiał dopłacić podatek.

Należy pamiętać, że na etapie obliczania zaliczek ulga będzie stosowana pod warunkiem nie złożenia przez pracownika wniosku o jej niestosowanie (art. 33 ust 2b ustawy PIT). Jej wymiar zaś zależy od wysokości miesięcznych przychodów podatnika.

Przykład 2

W styczniu podatnik uzyskał przychód ze stosunku pracy w kwocie 7.000 zł brutto, co oznacza, że będzie mógł skorzystać z ulgi dla klasy średniej w kwocie 301 zł i o jej wartość pracodawca pomniejszy podstawę obliczenia zaliczek, gdyż:

• (7.000 zł x 6,68% – 380,50) : 0,17 = 51,24 : 0,17 = 301,42 = 301 zł.

Przykład 3 (obliczenie rocznej kwoty dla klasy średniej)

Pracownik osiągnął w ciągu 2022 r. roczny przychód ze stosunku pracy 100.000 zł, co oznacza, iż o kwotę 11.348,47 zł będzie mógł w zeznaniu rocznym obniżyć podstawę opodatkowania. Gdyż:

• (100.000 x 6,68% – 4.566) : 0,17 = 11.348,47 (po zaokrągleniu).

KONKLUZJA

Kwota ulgi zmniejsza podstawę opodatkowania, a nie podatek. Im dochody są wyższe, tym kwota ulgi jest niższa i jej wpływ na podatek jest iluzoryczny.

Zmiany w podatkach 2022 a leasing samochodów

Leasing to jeden z najważniejszych instrumentów finansowych, z których korzystają przedsiębiorcy. Do końca 2021 r. stanowił istotny czynnik rozwoju firm. To dzięki niemu podmioty gospodarcze mogły wyposażyć firmę w nowe pojazdy, maszyny czy urządzenia. Po okresie ich finansowania często były one wykupowane za 1% wartości. Najczęściej przedsiębiorcy w leasingu (operacyjnym) brali pojazdy osobowe, a następnie je wykupywali i przenosili do majątku prywatnego na tzw. potrzeby własne. Jeżeli odsprzedali je po upływie 6 miesięcy, przepisy podatkowe pozwalały na wyłączenie z przychodów kwot uzyskanych z takiego zbycia auta. Od stycznia 2022 r. przepisy te już nie obowiązują!

Zgodnie z Polskim Ładem (art. 51) po 31 grudnia 2021 r. chcąc wykupić samochód i przenieść go do majątku prywatnego w tak krótkim czasie, przedsiębiorca musi zapłacić podatek dochodowy od jego wartości rynkowej i podatek VAT.

Zmiana ta spowoduje nieopłacalności leasingów operacyjnych z 1% wykupem auta do majątku prywatnego po zakończeniu umowy leasingu.

Przykład 4

Samochód osobowy z leasingu operacyjnego za 1% wartości przedsiębiorca nabył 29 grudnia 2021 r. i przeznaczył na cele prywatne. Faktury za tak nabyty samochód nie wprowadza podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Nie odlicza również również podatku VAT.

Ponieważ nie odliczał 20% kosztów z samochodu prywatnego i 50% VAT, bez konsekwencji podatkowych może go zbyć po upływie 6. pełnych miesięcy.

Jeżeli przedsiębiorca nabył ten samochód po 31 grudnia 2021 r. i odsprzeda go przed upływem 6 lat, musi zapłacić PIT od wartości rynkowej pojazdu oraz podatek VAT.

Przykład 5

Samochód osobowy wzięty w leasing 1% na okres 3 lat, gdzie miesięczna rata leasingowa wynosi np. 2.500 zł netto. na koniec umowy leasingowej (po spłacie 99% jego wartości) jego wartość rynkowa to 50.000 zł netto.

W tym przypadku zasadnym jest jego nabycie za 1% niespłaconej wartości. Jego sprzedaż przed upływem 6 lat od nabycia to podatek dochodowy i VAT.

Alternatywą dla przedsiębiorców, którzy nie chcą rezygnować z leasingu, ale też i nie chcą płacić wysokich podatków, może być leasing wysokowykupowy (HRV), gdzie wartość końcowa samochodu będzie stanowiła np. 41% wartości. Obowiązuje przepis przejściowy (art 51). To oznacza, iż zbycie pojazdu z np. 01 lipca b.r. będzie neutralne podatkowo.

Przykład 6

Zawarto umowę leasingu samochodu na 3 lata, gdzie wartość wykupu ustalono na poziomie ok. 45% pierwotnej wartości (w odróżnieniu od 1% z poprzedniego przykładu), czyli np. 50.000 zł. Zmniejszeniu ulega wówczas wysokość raty leasingowej, a na koniec umowy wystąpi uprawnienie wykupu pojazdu nie w działalności gospodarczej bez konsekwencji w podatku dochodowym.

Przedsiębiorcy, którzy chcą optymalizować miesięczne koszty i chcą mieć wybór zmiany samochodu w szybszym czasie bez negatywnych skutków podatkowych niewątpliwie wybiorą leasing wysokowykupowy.

CZYTAJ TAKŻE:
ZUS 2022: zmiany dla przedsiębiorców
Podatek dochodowy 2022: najważniejsze zmiany