Pompa ciepła zamiast kotła – rewolucja, remedium czy konieczność

Redakcja

Pompa ciepła zamiast kotła to najpopularniejsze rozwiązanie grzewcze tego sezonu. Taka jest reakcja inwestorów na obecny kryzys energetyczny, ale wkrótce – zdaniem uczestników X Kongresu PORT PC – pompa ciepła być może zastąpi kotły grzewcze w ogóle.

Pompa ciepła z trudem torowała sobie drogę do naszych domów, ale teraz jej upowszechnianie się jako podstawowego źródła ciepła w indywidualnych instalacjach grzewczych wyraźnie przyspieszyło. Tak jak w przypadku wszystkich materiałów instalacyjno-budowlanych największy wypływ na rozwój rynku ma obecna sytuacja gospodarczo-polityczna. Do innych źródeł ciepła inwestorów zniechęcają rosnące w zastraszającym tempie ceny paliw. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej zakłada, że na przestrzeni najbliższych mocno ograniczymy korzystanie z węgla i gazu. Jeżeli dorzucimy do tego galopującą w całej Wspólnocie inflację, to być może pompa ciepła zastąpi kocioł c.o. w naszych domach szybciej niż myślimy.

Pompa ciepła zamiast kotła – ewolucja czy rewolucja?

Jeszcze jakieś niespełna dwa lata temu wydawało się, że rynek pomp ciepła czeka powolna ewolucja. Trudności z przekonaniem decydentów, że warto inwestować w rozwój tych urządzeń to jedno. Gorzej, że niewielkie zaufanie do takiego źródła ciepła mieli inwestorzy. Sytuacja zaczęła się zmieniać, gdy montaż pompy ciepła zyskał dość znaczące dofinansowanie w Programie Czyste Powietrze. Nic nie zapowiadało jednak, że ta przyspieszona ewolucja prawie z dnia na dzień przekształci się w rewolucję.

Popularność pomp ciepła zarówno wśród właścicieli budynków istniejących i nowo budowanych, jest tak duża, że zaskoczyła samą branżę. Rynek unijny urósł o 25%, ale to i tak niewiele w porównaniu z rynkiem polskim. Ten bije wszelkie rekordy: w 2021 roku zwiększył się o 66% w porównaniu do roku 2020. To skok większy niż w Niemczech czy Wielkiej Brytanii, które wiodły do tej pory prym w Europie. Przyspieszenie na rynku polskim jest największe nie tylko na Starym Kontynencie. Rozwój rynku pomp ciepła w Polsce jest obecnie najbardziej dynamiczny na świecie.

pompa-ciepla-zamiast-kotla

Sytuacja nie jest jednak tak różowa, jak mogłoby się wydawać na podstawie danych. Branża boryka się z poważnymi problemami, które mogą niedługo wyhamować dynamikę wzrostu. Uczestnicy X Kongresu PORT PC wskazywali na dwa czynniki stanowiące zagrożenie dla rozwoju rynku:

  • brak wyszkolonych instalatorów pomp ciepła;
  • niewystarczające moce produkcyjne w porównaniu do zapotrzebowania rynkowego.

Pompa ciepła – remedium czy świadomy wybór?

Niesamowity wzrost popytu na pompy ciepła to niekoniecznie efekt świadomego wyboru inwestorów. Z pytań, jakie zadają, wynika jedno: nie wiedzą, jak wybierać i jak mają porównywać urządzenia. Nie wiedzą też, komu zaufać w kwestii doboru pompy ciepła do swojego domu i jej poprawnej instalacji. Remedium na tego typu problemy ma być prowadzony przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju projekt zmierzający do standaryzacji urządzeń i zasad ich montażu. Potrwa to jednak kilka lat, a wielkie grono inwestorów podejmuje decyzję już teraz…

Na rozważanie montażu pompy ciepła największy wpływ mają:

  • obecny kryzys energetyczny;
  • wysokie ceny paliw;
  • niepewność związana z dalszym rozwojem polityki grzewczej w Unii Europejskiej.

 

Wielu inwestorów indywidualnych chce się po prostu w jak największym stopniu uniezależnić energetycznie od czynników zewnętrznych. Instalują zatem nie tylko pompę ciepła, ale i fotowoltaikę, która będzie tę pompę zasilać. Inni decydują się na pompę ciepła, mając nadzieję, że w ten sposób ograniczą koszty ogrzewania domu.

Bardzo duży wpływ na podjęcie decyzji o zakupie pompy ciepła mają programy wsparcia finansowego takiej inwestycji: Czyste Powietrze i Moje Ciepło. Wkrótce dołączy do nich Ciepłe Mieszkanie – program skierowany do właścicieli i współwłaścicieli wydzielonych lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych. Trwają prace nad włączeniem do niego wspólnot mieszkaniowych. Zainteresowanie nowym programem już jest i wiele osób z niecierpliwością go wyczekuje. Podobnie jak właściciele domów, osoby posiadające mieszkanie upatrują w pompach ciepła remedium na wysokie koszty ogrzewania.

pompa-ciepla-zamiast-kotla

Pompa ciepła zamiast kotła – alternatywa czy konieczność?

Dla branży uruchamianie nowych środków dla wsparcia zakupu i instalacji pompy ciepła przez osoby fizyczne i instytucje publiczne to oczywiście wielka szansa na rozwój rynku. Zwłaszcza, że programy te nie tylko wspierają montaż pomp, ale i w pewnym sensie wykluczają inne źródła ciepła. Bo, co oprócz pompy mogliby zamontować? Tylko kocioł grzewczy na pellet albo zasilany energią elektryczną. Nie dość, że wybór to niewielki, to i obecne ceny paliw i energii nie działają na korzyść urządzeń konkurujących z pompami. Nie sprzyja im też polityka klimatyczna Unii Europejskiej, której dyrektywy musimy realizować.

Uczestnicy Kongresu podkreślali kilka ważnych dla branży i jej rozwoju w Polsce dat ściśle z polityką Wspólnoty związanych. Pierwsza to koniec roku 2022, która stanowi datę graniczną dla wsparcia finansowego w naszym kraju zakupu i montażu kotłów na paliwa kopalne. To wcześniej niż wymaga UE. Zgodnie z postanowieniami unijnymi dofinansowania te mogą być kontynuowane do końca roku 2024. I to jest druga ważna dla branży data, zwłaszcza dla polskich firm. Brak dofinansowań dla kotłów na paliwa kopalne w całej Wspólnocie oznacza większą rywalizację producentów pomp ciepła na rynku europejskim.

Trzecią ważną dla rozwoju rynku pomp ciepła datą jest rok 2027. Mają wtedy zacząć obwiązywać w budownictwie opłaty za emisję CO2. Na początek, czyli od roku 2027,  opłaty będą obowiązkowe dla właścicieli budynków nowych. Od 2030 roku także tych, którzy budynki będą modernizować.

Prognozy sprzedaży pomp ciepła w Unii Europejskiej do roku 2030

Ostatnią ważną datą dla branży pomp ciepła jest koniec roku 2029, ponieważ tylko do tego czasu będzie można sprzedawać samodzielne kotły na paliwa kopalne: węgiel, olej, gaz. Paliwami, jakie będzie można stosować, pozostaną zatem tylko pellet i drewno. Efekt unijnych wymagań będzie więc zasadniczo jeden: powszechnie stosowanym urządzeniem grzewczym w budynkach nowych i modernizowanych będzie pompa ciepła. To cel zgodny z założeniami pakietu klimatycznego Fit for 55. Unijni decydenci wprowadzili je do planu REpowerEU (walka ze skutkami pandemii COVID-19), zanim sam pakiet został zatwierdzony. Tymczasem 8 czerwca 2022 roku Parlament Europejski Fit for 55 zablokował…

Foto otwierające: Viessmann
Grafiki: PORT PC